17 Ekim 2014 Cuma

# Annelik # çocuklu yaşam

Tuvalet Eğitimi Ne Zaman Verilmeli?

 Her annenin çocuğu bezden ayırma döneminden korktuğuna bahse girerim, özellikle de ilk çocuksa :) Alıştırma sürecinde yaşanacak çiş ve kaka temizleme mevzusu, ıslanmış kıyafetler, çarşaflar, gece kontrolleri... Bu yüzden kimi anneler bu süreci mümkün olduğu kadar geciktirme, çocuğun daha bilinçlendiği dönemlere kadar bekleme eğiliminde olabiliyor.


Geçenlerde Almanya'da yaşayan Öğrenen Anne de bu geciktirmeyi destekleyici bir yazı yazmıştı. Alman çocuklarının 3-4 yaşlarında bezli gezmesinin çok normal karşılandığından bahsetti. Türkiye'de ise en başta bilmiş teyzelerin teröründen dolayı hiç bir anne bu kadar uzun süre bekletmeye cesaret edemez.

Ben de çocuğun bezsiz yaşama alıştırılmasının pek geciktirilmemesi gerektiğini düşünüyorum. Pek çok kaynakta bu geçiş için ideal zamanın 2-2,5 yaş civarı olması gerektiği yazar. Tabi her çocukta bu yaş aralığı, genelde bu işin tercih edildiği yaz dönemine rastlamıyor. Kış bebeklerinin soğuk aylarda bezsiz bırakılmasının çocuğu üşütebileceği ve kazalarının temizliğinin daha zor olabileceğine katılıyorum elbette. Ancak kış da olsa sonuçta 3-5 günlük bir sürecin gerekirse eve kapanılıp aşılması, ilerki zamanda olabilecek zorluklara göre daha kolay olabilir.

Bu yazıda elbette ki bezsiz bebek ekolünü dahil etmiyorum. Doğuştan itibaren veya daha ilk aylarda başlayan bir yöntem bu. Bu akıma inanan ve uygulayan anneleri eleştirmiyorum. Gözlemlediğim kadarıyla tecrübeli anneler (ikinci veya üçüncü çocuklarda) bu yöntemi tercih ediyorlar. Benim için ise, ilk anneliğin getirdiği tecrübesizlikten ötürü, tuvalet konusuna gelene kadar öğrenip yoluna koymam gereken pek çok aşama olduğundan ona sıra gelmesi imkansızdı.

Biliyoruz ki normal şartlar altında her bebeğin fiziksel ve psikolojik gelişim evreleri birbiriyle üç aşağı beş yukarı aynıdır. Bir- iki ay sapmalar olabilir ama sıralama değişmez. Bu yüzden tuvalet eğitimi için ideal yaş olarak verilen 2-2,5 yaş aralığı için çocuğun bazı fiziksel gelişimleri tamamlamış olması beklenir. Bunlar kabaca şöyle listeleniyor
- Yürüyorsa
- Merdivenleri yardımsız inip çıkıyorsa
- 3 saat kuru kalabiliyorsa
- gece kuru kalıyorsa
gibi fiziksel gelişimler
- sizin komutlarınızı anlıyorsa
- ıslaklıktan rahatsız oluyorsa
- kaka ve çiş geldiğinde bir şekilde ifade edebiliyorsa 
...gibi bilişsel gelişimler olarak belirtilir.

Ben buna ilave olarak bir de psikolojik gelişimlerin göz önüne alınması gerektiğini düşünüyorum. Çünkü bu dönem ayrıca terrible two dönemiyle de çakışıyor.

Siz de görmüşsünüzür veya duymuşsunuzdur; yabancı çocuklar nasıl da söz dinliyor, nasıl da uslular. Bizim Türk çocukları onların yazında azman gibi kalıyorlar. Bunu diğer annelerle çok tartıştık sosyal medyada, kimine göre genetik kimine göre yetiştiriliş tarzından böyle ama sonuç onlarınki söz dinliyor, bizimkiler dinlemiyor.

İşte tuvalet eğitimi vereceğimiz dönemin de bizim dediğim dedik çaldığım düdük çocuklarımızın, en uysal oldukları döneme denk getirilmesi, hem annenin ruh sağlığı hem de sürecin başarıyla sonuçlanması için önemli. Yoksa çok uzun süren bir geçiş dönemi, hatta pes edip geri dönüşler yaşanabilir.

Ben kızımı alıştırırken buna dikkat etmedim, daha doğrusu farkında değildim ama iyi ki de 2,5 yaşından sonraya bırakmamışım diyorum çünkü şimdi durum çok fena (2,5 yaşını 1 ay geçti şuan). O kadar çok inat ediyor ki, oyunu bırakıp tuvalete gitmiyor, çok uzun süre tutmaya çalışıyor, bazen sürükleyerek götürmek zorunda kalıyorum ve bazen de oyunu bırakmayıp kaçırıyor. Yani bu dönemde başlasaydım önceki gibi kolay olmayacaktı.

Oysa alıştırdığım dönemde (2 yaşını biraz geçmişti) yeni bir sorumluluk almaktan heyecan duymuş ve olayı oyun gibi algılamıştı. 3 günde de tamamen alışmıştı.  İki yaşın başlarında daha bir büyüme hevesinde, ev işlerine daha çok katılmak isteme, neler yapabileceklerini keşfetme eğiliminde oluyorlar. Bebeklikten çıkıp dünyayı kendi tecrübe etme dönemi. Oysa 2,5 yaştan sonra artık neler yapabileceğinin farkına varmış ve zevkleri tercihleri ve prensipleri oluşmaya başlamış oluyor.

Dolayısıyla bezsiz hayata geçişin bu ilk keşfetme dönemine denk gelmesi anneler için daha hayırlı olacaktır. Elbette bunu tam 2-2,5 yaş şeklinde sınırlamak doğru değil. Birkaç ay artı veya eksi olabilir, çocuktan çocuğa değişebilir. Uygun dönemin geldiğini anlamak için yukarda yazdığım fiziksel ve bilişsel gelişimlere ilave olarak bahsettiğim psikolojik gelişimlerden
- keşfetme yeni şeyler deneme hevesi
- sorumluluk alma hevesi oluşup oluşmadığına ve
- bir şeyle meşgul iken dikkatini başka bir yöne çekip çekemediğinize dikkat edin. Eğer hala dikkatini dağıtıp farklı birşeye yönlendirebiliyorsanız, bu tuvalet eğitimi için uygun dönemdir (malum oyunu bırakıp wc ye gitmesi lazım). Ancak gerçekten bir süre sonra ne yaparsak yapalım dikkatini dağıtmak mümkün olmuyor. İşte o döneme geçmeden bu iş biterse ne ala!

Hadi bakalım kolay gelsin :)

Bu konuyla ilgili diğer yazılarım:
Tuvalet eğitimine giriş
Bezsiz Helodünya

5 yorum:

  1. Merhaba, küçük çocuğum olmamasına rağmen yazdıklarını zevkle takip ediyorum. Yoğunluğum arasında yazmak istedim bu konuda çünkü ilk bebeğimden sonra geçen 27 yıldan sonra şaşkınlıkla tuvalet eğitimi yaşının her yıl daha da büyümesini izliyorum. Bir yirmi yıl sonra tuvalet eğitimi yaşının 6 ya çıkarıldığını duysam şaşırmayacağım. Acaba bebek bezi üreticilerinin bu eğilime katkısı ne kadardır diye düşünmeden edemiyorum. 27 yıl önce yerli yabancı tüm kaynaklar (o zamanlar internet yoktu kitaplardan okuyorduk.) tuvalet eğitimi yaşını 1,5 olarak belirtir ve çocuğun kas ve duygusal gelişiminin bu açıdan tamamlandığını söylerdi.. Ben de bu yaşlarda başladım ve her iki bebeğimde de hiç zorlanmadan 2-3 günde bu eğitimi net bir şekilde tamamladık. Yalnızca oğlumda kakasını dışarı bırakmama sorunu oldu (yaygın bir sorun) Onu da tecrübeli bir annenin önerisi ile bir seferde hallettik. Gerekirse yazarım. Tabii eskiden bebek bezi üreticileri 0-18 ay aralığındaki tüm bebeklere henüz ulaşamamışlardı. Ben de çoğunlukla kumaş bez kullanıyordum. Şu anda ise bez piyasası çok gelişti ve daha uzun süre altını ıslatan daha çok bebeğe ihtiyaç var. Tuvalet eğitimi yaşının büyütülmesi eğilimi biraz da hazır bez üreticilerinin taleplerine yönelik olarak değişiyor olabilir mi? Ohooo çok dertliymişim. Sevgiler.

    YanıtlaSil
  2. Gece'cim çok güzel yazmışsın, katılıyorum ama bir düzeltme yapayım; Alman ekolü çocuğa 3-4 yaşına kadar eğitim vermeyin demiyor, sadece "en erken" 2 yaşını bitirdiği 3'e girdiği zaman başlayın, fakat 3-4 yaşına dek bu konuda sert olmayın, acele etmeyin diyor. Ki bu da senin de fikrine paralel bir yaklaşım zaten.
    Helo'nun tam oyun çocuğu yaşı şu an, ayrıca ortamda çok fazla yenilik var, yeni okul, yeni bakıcı, yeni bir kardeşin gelecek olması, o da doğal olarak senin "sınırlarını" deniyor, bu şekilde kendi sınırlarını öğreniyor. O nedenle yazdıklarına katılıyorum, doğru zamanda sabırla.. :)

    YanıtlaSil
  3. Bezsiz bebek isimli kitapta okumuştum sanırım Hindistan'da kadınlar bebekleri Bezsiz büyüterek tuvalet eğitimine pratik bir çözüm bulmuşlar ..Bu benim şaşkınlığımı iyice artırdı hatta böyle bir şey imkansız diye düşünmüştüm ..kitabı okumaya gerek kalmadan kızımı sık sık benimle banyoya alarak tuvalet ihtiyacımızı burada giderdigimizi göstererek başlamıştım eğitimine ..hiç zorlanmadı ne o ne ben oglumda daha çok sıkıntı çekmiştim..sanırım her çocuğun tepkisi ve zamanı farklı ama iki yaşını doldurun doldurmaz bezlerden kurtulduk..Bez üreticileri kesinlikle erken eğitime karşılar üçüncü çocuğunu bekleyen bir anne olarak söyleyeceğim şey ise ne zaman çocuk kendini ifade etmeye başlarsa o zaman eğitim başlamalı ..Şimdiki çocuklar çok mu çok zeki..kolaylıklar dilerim :)

    YanıtlaSil

  4. Merhaba yeni bebişininiz hayırlı olsun sağlıkla kucağınıza alın size hayırlı evlat olsun inşallah yazılarınızı sürekli takip ediyorum ama arada sırada ancak yorum yapabiliyorum bu konuda dikiş terapi ye katılıyorum bende genç bir anneyim ama kardeşlerimden biliyorum annem de hiç 3 yaşını beklemedi 4 kardeşiz dördümüzde 2 yaşına kadar çoktan altımızı söylemişiz kızımda 1 yaşından sonra sabahları altını açtığımda hep kuru olduğunu söylemiştim anneme annemde hep hemen tuvalete götür yavaş yavaş başla demişti bende tabi okuyan ve kültürlü bir anneyim ya :)) anne 2 yaşından önce söyletmek çocuğa doğru değil kasları gelişmiyormuş falan filan dedim annemde bu yeni nesili de anlamıyorum herşeyi siz biliyosunuz biz sanki çocuk büyütmedik demişti kızım 15 aylık olduğunda atopik egzama olduğu ortaya çıktı ve bezinin arkasındaki büzgülü lastik kısmı o kadar feci bir hal aldı ki mecburen bezi çözdüm Allah tan o hafta yazlıktaydık annemin de desteğiyle söyletmeye başladım en fazla 5 kere falan halıya yada yere denk geldi ve böylece bu işi halletmiş olduk ki bu konu beni gerçekten korkutuyordu ama herkesin hemfikir olduğu konu bende katılıyorum bu çocuktan çocuğa farklılık gösteren bir süreç anneler çocuğunu iyi gözlemlemeli ve ona göre hareket etmeli ama şuda bir gerçek ki genelde 3 yaş civarı başlayan anneler bu konuda erken başlayanlara nazaran daha çok zorlanıyor selametle hoşçakalın

    YanıtlaSil
  5. Merhaba,21 aylik oglum var sutten keserken cok zorlandik zor unuttu insallah tuvalet egitimini kolay atlatiriz tesekkurler bilgiler icin

    YanıtlaSil