Yüzde Dört

Bir şeyin yüzde dördü en fazla ne kadar olabilir?

Bu güne kadar fizik hakkında pek yazmadım, yazmamamın sebebi genelde fizikle fazla içli dışlı olmayan insanlarla bu konuyu konuşmaktan kaçınmamdan kaynaklanıyor. Çünkü fiziğin göz boyayıcı tarafı ne kadar açıklayıcı anlatırsanız anlatın bilmeyen kişileri büyülüyor. Bu da insanların kafasında gereksiz bazı yan etkilere sebep oluyor. Oysa hiç de öyle değil.

Fizikte kullandığımız teoriler, aslında kesin değil hiçbir zaman. Yerine daha iyisi daha uygunu geldiği zaman değişebilir. Ama normal insanlar bunu bu şekilde algılamıyor gözlerinde büyütüyorlar. Bir teorinin tutarlılığı önce kendi içinde kuramsal olarak tutarlılığı, neden-sonuç ilişkisine uyması ve gözlemlerle tutarlı olması halinde geçerlidir. Takdir edersiniz ki teknoloji ve imkanlar ilerledikçe bir teorinin geçerliliği kaybolabilir. Buna rağmen teorilere karşıyım gibi bir hava vermek istemem, çok sevdiğim ve inandığım teoriler var. Sadece karşı olduğum "fizik teorisi" deyip de aman aman çok mühim birşey bu kesin doğrudur anlayışına sahip olmayın.

Başka bir yazıda açıkça değinmek istiyorum bu konuya. Mesela kuvantum fiziği ve evrendeki bir çok gizemli olay çeşitli yazarlar tarafından (kuantum düşünceler, bilmem ne teknikleri, paralel evrenler, kozmik enerjiler bla bla ) kullanılıp çoğu zaman çok da doğru olmayan şekilde kullanılıp okuyucuların gözlerini boyamaya bayılıyorlar. Kitabın içinde bu kavramlar geçiyor ya (tabi kimse bilmiyor) sanılıyor ki çok önemli çok değerli şeyler söylüyorlar.

13 yıllık fizikçi olarak hala kuvantum fiziğini biliyorum diyemem, çalışma alanım evren ama birşey söylerken on kere düşünürüm. Ölmeden önce tamamıyla kavrarsam kendimi şanslı sayarım. O kadar geniş kavramlar ve o kadar çok sayıda alt branşları var ki tüm branşları özümseyip birleştiren dünyada sayılı kişiler vardır. Bir de bunlar dine uygulamaya çalışmıyorlar mı kuduruyorum.

Gelelim en baştaki soruya, işte yalansız dolansız bir gerçek. Sorunun cevabı birşeyin yüzde dördü en fazla "görünen evren" kadardır. Yandaki resimde evreni oluşturan maddenin (=enerjinin) oranlarını görüyoruz. Evrende yer alan milyarlarca galaksi ( her birinin içinde milyarlarca yıldız var) evrenin sadece yüzde dördü.

Diğer bileşenler %21 karanlık madde, %75 karanlık enerjidir. Bunların ne olduğunu kimse bilmiyor o yüzden adları karanlık. Tabi bazı teoriler var.

Bu kadar büyük evrenin aslında çok daha büyük bir şeyin çok küçük bir kısmı olduğunu düşünmek insanı ürpertiyor. Karanlık madde bizim Samanyolu galaksimizde bile var, karanlık enerji evrenimizin artan bir hızla genişlemesine sebep oluyor. Bu genişlemeyi anlamak için şişen balon örneği çok kullanılır. Balonu şişirmeden önce üzerine iki işaret koyun kalemle. Sonra şişirince iki nokta arasındaki mesafe artacak, işte bu iki nokta evrendeki iki galaksi (yıldız değil dikkat, galaksi hatta galaksi kümeleri) olarak yorumlanır. Böylece evrenimizin gidişatı eğer bu bilmediğimiz maddeler aniden bir değişiklik yapmazsa sürekli genişleyip araları açılacak, gitgide soğuyacak ve belki de yaşanmaz hale gelecek. Bir sürü teori üretebilirim nasılsa ispatı imkansız.

O kadar büyük bir parçanın çok minik bir üyesiyiz. Kimi zaman kendimizi önemsiz şeylere kaptırmış yaşarken biraz bu kocaman harikayı düşünüp silkinmekte fayda var. Fiziği çok sevmemin nedenlerinden biri de bu aslında. İnsanın acizliğini gözler önüne seriyor. Yaratılışın büyüklüğünü idrak ettiriyor ve sonunda da mütevaziliği getiriyor.

İyi haftalar herkese.