25 Ağustos 2015 Salı

Sorunun Gercek Nedeni

Geçenlerde facebookta Amsterdam Mamas isimli kapalı gruba üye oldum. Daha önce haberdardım ama neden kaydolmadım bilmiyorum. Gerçi aradan bir hafta bile geçmeden pişman oldum diyebilirim. Öyle çok üyesi ve öyle çok gönderi var ki, her açtığımda onlardan başka yapılmış olan diğer paylaşımları göremiyorum.

Bu grup genelde expatlardan oluştuğu için her milletten anne üyesi var. Diğer annelerin tutumları hakkında fikrim oluyor böylelikle. Geçenlerde okuduğum ve yorum yaptığım bir konu üzerine bu yazıyı yazmak aklıma geldi. Bir anne, sabahları pijamasını çıkarmak istemeyen, okula onlarla gitmek isteyen çocuğu için çözüm arıyordu. Onlarca öneri gelmişti, şunu yap bunu dene diye. Herhalde böyle gruplara alışkın olmadığım için yadırgadım, çünkü benim ilk aklıma gelen şu olmuştu ve yorum olarak da belirttim. "Öncelikle yapılması gereken bu davranışının asıl nedenini bulmak. Pijamalarini çok seviyor veya rahat ediyor olabilir, o zaman sevdiği aynı rahatlıkta kıyafetler alınabilir. Ya da sebebi tamamen sabah mahmurluğudur, o zaman sabahları neşelenmesi için birşey yapılabilir."

Bu yaklaşım benim için çok sıradan, çünkü çocuklarımı büyütürken tek yaptığım bu. Yani; değişen alışkanlıklarda,çıkan sorunlarda, inatla yapılan tavırlarda ne yapacağımı düşünmeden önce ilk baktığım husus nedenidir. Neden böyle oldu, ne değişti de böyle davranmaya başladı, çocuğum aslında bana ne söylemek istiyor? Böyle bir gözlem yaptığınızda çözmek daha kolay olacaktır. Aksi halde bir çok deneme yapıp hangisi tutacak diye onlarca deneme yapmak gerekebilir ve pek tabi ki çözüm niyetine her yerden fışkıran bu bilgiler, sizin çocuğunuza bire bir uymayabilir.

Bebek ve çocuklar duygularını bize davranışlarıyla anlatmaya çalışıyorlar. 3,5 yaşındaki kızım bile, çok iyi konuşmasına rağmen sıkıntısını mızmızlanarak veya bağırarak, ya da bedensel hareketleriyle ifade eder. Ona her seferinde, konuşmayı biliyorsun ne olduğunu söyler misin diyorum ve ardından anlatıyor ancak, bir sonraki seferde yine öyle davranıyor. Aslında duygularımızı ifade etmenin doğal yolu bu, biz büyüdükçe kalıplara girmeye başlıyoruz. Bu yüzden çocuklar böyle davrandıklarında bir bakıma mutlu oluyorum ben, çünkü duygusunu dışa vurmuş oluyor ve bu sayede ben de yolunda gitmeyen birşey olduğunu anlıyorum.

Çocuğu en iyi siz tanırsınız, eğer hoşa gitmeyen davranışlar geliştirdiyse, biraz dikkatli gözlem ve düşünme ile şu sorulara cevap aramak iyi olur.
- bu davranış ilk ne zaman başladı, ondan hemen önce ne olmuştu?
- farklı durumlarda o davranışı gösteriyorsa, bu durumların ortak noktası ne olabilir, çocukta neyi tetikliyor ki sebep oluyor?
- Bazen bu davranışlar, doğrudan bir olaya tepki olarak hemen ortaya çıkmamış olabilir. Bu durumda çocuğun hayatında köklü bir değişiklik oldu mu? Ne oldu? Bu değişiklik onu hangi yönden etkilemiş olabilir?
- Bazen de çocuklar büyürken bir nevi büyüme sancısı çekerler. Yürümek istiyor ama yürüyemiyordur, kendini ifade etmek istiyor ama yapamıyordur ... gibi. Bu durum huysuzluk yaratabilir. Çocuğu gözlemleyin ne yapmak istiyor, onu huzursuz eden şey nedir?

Bu gözlemler birkaç gün (veya olay bazında düşünülürse birbirini tekrarlayan birkaç olay süresince) sürebilir. İster kafanızdan ister yazarak bir değerlendirme yapın. Yukarda bahsettiğim soruların nedenlerini anlamaya çalışın. Tabi genelde evet neden bu diye tek bir yargıya varmak mümkün değil. Şu değiştiği için olabilir, bu değiştiği için böyle gibi birkaç seçenek çıkacaktır.

Sonra da sıra çözüm sürecine geliyor. Olası nedenleri sırasıyla kaldırarak/ değiştirerek/ yumuşatarak denemeler yapın. Çocuğun bu durumlardaki tepkilerine bakın. Birşey değişiyor mu. Tabi eğer değişim varsa bunun yüzde yüz denediğiniz çözümden kaynaklandığını söylemek de mümkün değil. O ana özel diğer şartlar da etkilemiş olabilir. Tabi bunun tersi de doğru, denediğiniz bir yöntem işe yaramamıştır ama bunun nedeni belki de o sırada bir başka unsurdan dolayı (mesela açtır yorgundur vs) işe yaramamış da olabilir. Bu durumda işin püf noktası deneyimleri mümkün olduğunca kontrollü deneyler şeklinde yapmaya çalışmaktır. Yani işin içindeki diğer değişkenler mümkün olduğunca sabit kalmalı, her olayda benzer şartlar sağlanmalı.

Şimdi uzun uzun yazınca gerçekten çok zahmetliymiş gibi görünüyor sanki, ancak öyle değil. Bir kez nedenleri anlayınca, çözüm sürecindeki seçenekler daralıyor. Nedeni bilmeden on farklı deneme yapacaksınız belki ama bilince ikincide iş bitiyor mesela. Diğer yandan zamanla çocuğun ciğerini okur hale geliyor insan. Daha leb demeden leblebiyi anlayacağınız için, ileriki süreçleri düşününce çabalamaya değer :)

Ne yazık ki orda burda gözüme takılan anne çığlıklarında böyle bir irdeleme yapmadıklarını farkediyorum. Belki de panik halinden dolayı, denize düşen yılana sarılır misali hemen yardım için öneri toplamaya başlıyorlar. Elbette fikir paylaşımına karşı değilim, akla gelmeyen çözümler keşfetmek harika. Bazen tüm bu bilgi yığını insanı boğacak gibi oluyor o ayrı mevzu ama lütfen önce çocuğunuzun kitabındaki bilgiyi okuyun.

Sevgiler


8 yorum:

  1. Farklı kültürlere ait anneler ile iletişime geçebilmek güzeldir ama ben sizin yaklaşımınızı çok çok yerinde bulduğumu belirtmek isterim. Annelik gerçekten en doğru şekilde davranmayı öğrenmemizi gerektiren bir davranış biçimi ...
    Teşekkürler samimiyetiniz için. Sevgilerimle...

    YanıtlaSil
  2. Ben de bu aralar oğlumla ilgili zor bir süreçten geçiyorum. Sabahları kreşe gitmek istemiyor. Aslıdan orda çok mutlu olduğunu biliyorum, onu ordan alırken gözlemliyorum ki iyi vakit geçirmiş. Ama sabahları mevzu aynı: Ben okula gitmiycem.... Öğretmeniyle konuştum, bazı arkadaşları tatilde bundan dolayı gelmek istemiyor olabilr dedi. Kendisiyle konuştuğumda nedenini söylemiyor, bu akşam ciddi ciddi karşıma kalıp konuşmak istiyorum :( Onunla yeterince ilgilenemedim bu yüzden çok üzgünüm aslında :(((

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bizde de oluyor arada, hatta bu sabah da oldu. İkna ettik ama okulda biraz değişiklik var. ArkAdaşlarının çoğu diğer sınıfa geçti, az kişi kaldılar ve daha tatil modundan çıkamadılar biraz tekdüze ve sıkıcı geçiyor galiba okul bu ara

      Sil
  3. Ben şöyle yazardım why its a problem for you? Just see that going to scool with pijamas is not a problem for a child thinj yourself going to wotk or a coffee with you pijamas, how good is it? And at school most probably it is just going to be a problem for the teacher children will not care it. Aren defalarca gitti gidebilir who cares ;) Diğer yazdıklarına tamamen katılıyorum

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tüten sen bunu gerçekten yapıyorsun, bana da yapmıştın ağlama konusunda :P Ben böyle düşünmedim ve dediğini faydalı bulup uzunca da irdeledim ama herkes böyle yapmıyor, "bunu da mı benim suçum, benim alınganlığım olarak görüyorsun" diyen çıkabiliyor çünkü herkesin derdi kendine büyük. Pijamayla okula gitmesi bize komik ve sevimli gelebilir ama belki kadın için bu zor bir durumdur, çocuğu vermiştir en high class okula, diğer çocuklar marka giyerken bu pijamayla gidince dalga geçen gözlere maruz kalmıştır zor gelmiştir, bizim için komik olsa da bazı kadınlar için bu tip şeyler çok önemli çünkü hayatlarında "ben olabilme" savaşını daha maddiyata dayandırabilir bazı insanlar.. Yani diyeceğim bence bir insan problemini paylaştığında "bu seni neden geriyor, neden bu ndan rahatsız oluyorsun" diye kendisine yansıtma uyguladığında çok kötü geri tepebilir, sadece kendi ilişkini bozmakla kalmazsın kadının zaten düşük özgüvenini salladığın için gereksiz yere depresyona da girmesine neden olabilirsin. Bu durumda en iyisi ya susmak ya da basit bir yapıcı yorum yazmak olabilir bence..
      Bu arada benim kızım da bu sıra aynen bir homeless princess, pijama üstü düğün elbisesi giyip çıkıyor dışarı hehehehe çok gülüyorum haline, dönem işte geçecek.. :D

      Sil
  4. Benim için de sorun değil ama bunu yazmak istemedim, çünkü eğer bir insan bir soruna ciddi derecede önem veriyorsa, ters fikirlere açık değil demektir. O kişiye ne kadar söylesen de duymaz farketmez. Aradığı kendi çocuğu gibi olanlar ne yapıyorlar. Diğer yandan neden sorun olarak gördüğünü de bilmiyorum. Belki soğuktur üşür veya başka sebepleri vardır kendince

    YanıtlaSil
  5. Çok güzel bir yazı olmuş Gece, kendi adıma teşekkürler :)

    YanıtlaSil
  6. Çok haklısın. Çocuklar bize dertlerini genellikle bu şekilde aktarıyorlar, yapması gerekeni yapmadığı için kızmak yerine bunu bir şans olarak görüp ip uçlarını değerlendirmek gerekiyor.

    YanıtlaSil